Nog niet zo lang geleden kreeg ik het bericht dat één van de leerlingen die ik begeleid, vier jaar oud nog maar, helaas niet meer beter wordt. Een bericht dat bij iedereen hard binnenkomt. Bij de ouders, familie en anderen in de omgeving van deze leerling. Ook bij ons als professionals komt zo’n bericht binnen. Ik denk aan de ouders, die een moeilijke tijd tegemoet gaan. En aan de broertjes en zusjes, die moeten omgaan met het naderende overlijden van hun broertje. Hoe doe je dat, hiermee ‘omgaan’? En hoe kun je daar als docent bij helpen?
Boosheid, verdriet en…jaloezie
Kinderen worden bij het ziek zijn of overlijden van hun broer of zus geconfronteerd met gevoelens van rouw, boosheid en verdriet. Maar misschien ook met de zo begrijpelijke gevoelens van jaloezie. Want als een broer of zus ziek is, gaat de meeste aandacht van de ouders logischerwijs naar hun zieke kind. Dat terwijl alle kinderen aandacht verdienen en ouders ook te maken hebben met hun eigen zorgen en verdriet. Het is dan erg belangrijk om die gevoelens bespreekbaar te maken, en het verdriet met elkaar aan te gaan. Als docent van broer of zus kun je hier een belangrijke rol in spelen, je staat immers net iets verder van het verdriet af.
Prentenboek De Wensbloem
Nathalie Slosse maakte samen met illustrator Rocίo del Moral prachtige prentenboeken om samen met kinderen te lezen. Eén daarvan heet: De Wensbloem. Ze maakten dit prentenboek voor ‘alle kinderen die naar het plekje in hun hart moeten om dicht bij die ene te kunnen zijn, die zo gemist wordt.’
De Wensbloem gaat over Kago, een slak die zijn verjaardag viert met vriendjes. Snuiter is zijn beste vriend. Bij verjaardagen horen pluisbloemen: bloemen waarvan de pluisjes in één keer weggeblazen moeten worden, waarna je een wens mag doen. Maar Kago kan niet zo hard blazen en Snuiter helpt hem zonder dat Kago dat weet. Een paar dagen later hoort Snuiter het geluid van ziekenauto’s met sirenes. Er is een wespennest op het huisje van Kago gevallen. En Kago? Kago is dood. Snuiter beeft en huilt en ziet al het verdriet om zich heen en hij voelt zich schuldig. ’Als ik nu eens niet stiekem die pluizen zou hebben weggeblazen… Zou Kago er dan nog zijn?’
Een boek waarin op een leeftijdsadequate manier verteld wordt welke gevoelens er allemaal kunnen zijn bij ziekte of overlijden van een dierbare. Het boek biedt docenten – van broer of zus of van klasgenoten van de overleden leerling – de kans om het zo moeilijk zegbare bespreekbaar te maken in een groep jonge leerlingen met misschien wel grote zorgen. Achterin het boek staat een doe-gedeelte met praktische tips om aan de slag te gaan.
Grote Boom is Ziek, een ander prentenboek, vertelt het verhaal van de boom met houtwormpjes. Om beter te worden ondergaat de boom een kuur. Hoewel de kuur helend is, wordt de boom er evengoed ziek van. Hij verliest zelfs al zijn blaadjes. De analogie met de chemokuur waarvan een kind heel ziek wordt en de haren verliest is duidelijk. Ook dit boek biedt handvatten en houvast om leerlingen te helpen de ziekte van een medeleerling te begrijpen.
Begeleiding van zieke leerlingen
Eén van de taken van ons als consulent onderwijsondersteuning is het helpen van scholen met de begeleiding van een zieke leerling, ook als hij of zij niet meer beter wordt. Natuurlijk kunnen we deze leerling lesgeven en daarmee afleiding bieden als hij of zij niet meer naar school kan. Maar we denken ook graag met jou als docent mee over een gepaste aanpak voor de hele klas. Want een zieke leerling, en zeker het overlijden van een klasgenoot, heeft een grote impact op de hele klas. Natuurlijk worden kinderen ziek in alle schoolleeftijden. Wij ondersteunen niet alleen basisschoolleerkrachten in deze moeilijke periode, ook voor docenten in het voortgezet onderwijs staan wij klaar. We bieden een luisterend oor, denken mee en geven praktische adviezen als er gehandeld moet worden. Samen kunnen we meer!